Filip Kubala
ZAPOMNIANA PERŁA ŚLĄSKA
W osadzie Stodoły, położonej blisko Rud Raciborskich, znajduje się jeden z najcenniejszych zabytków architektury barokowej na Śląsku – dwór cysterski z 1736 roku. Jego historia jest nierozerwalnie związana z działalnością zakonu cystersów, którzy od XIII wieku aż do początku XIX stulecia zarządzali tymi ziemiami.
Zakonnicy z opactwa w Rudach odegrali kluczową rolę w rozwoju gospodarczym regionu. Od XVI wieku prowadzili tu działalność hutniczą, wytapiając żelazo i produkując narzędzia rolnicze. W Stodołach funkcjonowały także bielarnia płótna, huta szkła oraz młyn wodny, co czyniło tę niewielką osadę ważnym ośrodkiem przemysłowym w regionie. Po rozwiązaniu zakonu przez władze pruskie na początku XIX wieku, majątek przeszedł w ręce świeckie. Jednak to właśnie działalność cystersów pozostawiła najtrwalszy ślad w krajobrazie kulturowym Stodół.
Dwór cysterski, wzniesiony z inicjatywy opata Bernarda III w 1736 roku, zbudowano w stylu włoskim. W 1774 roku, za czasów opata Augustyna, obiekt został gruntownie przebudowany, a jego wnętrza ozdobiono freskami autorstwa znanego malarza Franciszka Sebastiniego. Budynek został wzniesiony na planie prostokąta, jest zbudowany z cegły, dwukondygnacyjny i nakryty mansardowym dachem z lukarnami. Siedmioosiowa fasada z centralnym portykiem oraz podziały pilastrami nadają mu elegancki, klasycystyczny charakter. Symetryczny układ wnętrz i reprezentacyjna klatka schodowa z żelazną, barokową balustradą świadczą o wysokim poziomie artystycznym obiektu.
OSADA PRZYGRANICZNA
Pomimo plebiscytu z 1921 roku, w którym większość mieszkańców Stodół opowiedziała się za przyłączeniem do Polski, miejscowość pozostała w granicach Niemiec, gdzie funkcjonowała pod nazwą Hochlinden jako osada przygraniczna. To właśnie tu 31 sierpnia 1939 roku miały miejsce niemieckie prowokacje, mające na celu uzasadnienie napaści na Polskę. Po II wojnie światowej dwór popadł w zapomnienie. Choć budynek przetrwał, jego wnętrza uległy znacznej dewastacji. Freski Sebastiniego zostały zdemontowane i, według niepotwierdzonych informacji, trafiły do muzeum w Pszczynie.
Obecnie, w oparciu o badania architektoniczne oraz analizę dokumentacji ikonograficznej, prowadzone są prace konserwatorsko-renowacyjne. Ich głównym celem jest nie tylko zabezpieczenie i odtworzenie pierwotnych walorów zabytkowego obiektu, ale także nadanie mu nowej funkcji. Historia dworu jest przykładem tego, jak ważne jest zachowanie dziedzictwa kulturowego – tak, by przeszłość mogła nie tylko przetrwać, ale również służyć kolejnym pokoleniom.
Wyświetl większą mapę
